Monumentale panden geven onze binnensteden karakter en sfeer. Ze vertellen verhalen uit het verleden, maar vragen ook om een blik op de toekomst. Hoe maak je zo’n pand energiezuinig, comfortabel en toekomstbestendig, zonder dat het zijn historische charme verliest? De Paris Proof-doelstelling vraagt namelijk dat al het vastgoed in 2050 CO₂-neutraal is. Voor monumentale winkelpanden is dat geen eenvoudige opgave. Techniek, regelgeving en belangen lopen vaak uiteen. Toch ligt hier juist een kans! Door samen te werken kunnen huurder en verhuurder veel meer bereiken dan ieder afzonderlijk.
Hoe begin je met verduurzamen?
1. Ga samen in gesprek
Een goed gesprek is het begin. Bespreek als huurder en verhuurder wat jullie willen bereiken: lagere energiekosten, meer comfort of het voldoen aan duurzaamheidsdoelen. Maak het concreet. Wie investeert waarin? Wie voert wat uit? En hoe meten jullie het resultaat? Heldere afspraken zorgen voor overzicht en maken samenwerking makkelijker.
2. Neem de tijd voor een goede voorbereidingEen monument verduurzamen vraagt om zorg en aandacht. Plan voldoende tijd in om informatie te verzamelen, specialisten te betrekken en de mogelijkheden te onderzoeken.
Praktijkvoorbeeld (Spuistraat 20/22 – Den Haag)
Huurder en verhuurder werkten hier vanaf het begin samen. Ze stemden hun ambities af en werkten met één bouwteam. Ruim een jaar ging op aan vergunningen en subsidies. Uiteindelijk werd gekozen voor een volledig elektrisch klimaatsysteem, isolatie van gevels en daken, HR++- en brandwerend glas, een nieuwe pui en herstel van de vloerconstructie. Dankzij de goede planning kon de winkel na drie maanden weer open. Het pand is nu gasloos, gebruikt twaalf procent minder elektriciteit en het totale energieverbruik halveerde in twee jaar tijd. De installaties nemen minder ruimte in en de winkel sluit aan op het nieuwste concept.
3. Stel een realistische planning op
Leg de stappen vast in een duidelijke planning. Houd rekening met de volgorde van werkzaamheden, de seizoenen (zoals bij isolatie) en de beschikbaarheid van aannemers en specialisten.
4. Denk aan vergunningen en subsidies
Voor aanpassingen aan een monument is vaak een omgevingsvergunning nodig. Daarnaast zijn er verschillende subsidies voor energiebesparende maatregelen. Begin op tijd met aanvragen, zodat het project niet stilvalt.
5. Bereid tijdelijke huisvesting voor
Bij grote verbouwingen kan het nodig zijn om tijdelijk te verhuizen of de winkel elders onder te brengen. Kijk hier tijdig naar, zodat de bedrijfsvoering door kan gaan.
6. Kies duurzame maatregelen die passen bij het pand
Niet alles hoeft in één keer. Onderzoek wat haalbaar is zonder de monumentale waarde aan te tasten. Denk aan isolatie, energiezuinige installaties of het overstappen op een gasloze oplossing. Er is vaak meer mogelijk dan je in eerste instantie denkt.
Slimme oplossingen met snel effect
Verduurzamen hoeft niet altijd groot en ingrijpend te zijn. Ook kleine aanpassingen kunnen veel verschil maken.
- Automatische schuifdeuren voorkomen dat warmte of koelte onnodig verloren gaat. Dat verlaagt het energieverbruik en verbetert het comfort in de winkel.
- Een slimme energiemeter geeft zowel huurder als verhuurder inzicht in het daadwerkelijke energieverbruik. Bij meerdere huurders in één pand maakt dit het bovendien makkelijker om kosten en besparingen eerlijk te verdelen.
- Ledverlichting verlaagt het energieverbruik en de warmtelast in de winkel, wat het binnenklimaat ten goede komt. Zorg wel voor voldoende isolatie, zodat de lagere warmtelast niet leidt tot een kouder binnenklimaat in de winter.
Bij monumentale panden vraagt verduurzamen soms wat extra afstemming, bijvoorbeeld met de gemeente of welstandscommissie. Maar juist binnen die kaders ontstaat vaak ruimte om praktische en esthetische oplossingen te combineren.
De voordelen voor beide partijen
- Voor de huurder: meer comfort, lagere energiekosten en een toekomstbestendige winkel.
- Voor de verhuurder: waardebehoud van het pand, een beter energielabel en aansluiting bij duurzaamheidsdoelen.
- Voor beiden: een sterke samenwerking, minder kans op leegstand en een duurzaam imago richting klanten en investeerders.
Samen verder
Een monument verduurzamen doe je niet alleen. Het vraagt maatwerk, samenwerking en de bereidheid om samen stappen te zetten. Gebruik de kennis die al beschikbaar is, zoals Groene Grachten, Green Lease-afspraken, energiecoaches of gemeentelijke energiescans. Zo zorgen jullie samen voor monumenten die hun karakter behouden én toekomstbestendig zijn om in te ondernemen.
Op 8 oktober werden deze tips besproken tijdens het evenement Verduurzaming Monumenten Retail. Tijdens deze middag wisselden ondernemers, vastgoedeigenaren en specialisten waardevolle kennis en praktijkervaringen uit over haalbare stappen in de verduurzaming van monumentale panden. De foto’s geven een sfeerbeeld van deze succesvolle bijeenkomst.
