Interview Hillegersberg: “Een goed gedragen visie op het gebied helpt ons om in actie te komen”
Onlangs heeft de wijk Hillegersberg, aan de noordkant van de gemeente Rotterdam, een Kom-In-Actie-Traject afgerond. De stakeholders van het winkelgebied Hillegersberg willen meer grip krijgen op de toekomst. De structurele winkelleegstand in het gebied, het teruglopen van de passantenaantallen en verslechtering van de uitstraling van het winkelgebied versterken deze wens. Intussen is de transformatie van een uitgerekt winkelgebied naar een aantrekkelijk centrumgebied ingezet: een compact kernwinkelgebied en aanloopstraten met een variatie aan functies. In het winkelgebied staat ‘het goede leven’ centraal en kwaliteit voorop. Om het toekomstbeeld vorm te geven hebben ze in Hillegersberg het Kom-In-Actie-Traject met DNWS doorlopen. Wij gingen in gesprek met Caroline de Jager (ondersteuner BIZ), Jan Cees van Duin (BIZ Hillegersberg) en met Sandra Suijkerbuijk en Mirjam Jebbink (Kadaster) over hoe het traject is verlopen.
Voor welke uitdagingen staat Hillegersberg?
Jan Cees: “Net als in veel andere winkelgebieden zijn de ondernemers vooral individualisten en wil het algemeen belang nog wel eens ondersneeuwen. Dit gebeurt zeker wanneer er geen gedeelde algemene visie op het gebied is.
Daarnaast zijn er uitdagingen waaronder omzetverliezen door de verplaatsing naar online, groter aanbod op andere plekken en een continue verbetering van andere winkelgebieden, waardoor de concurrentie altijd en overal is. Ook het veranderend consumentengedrag is een uitdaging. In ons gebied bevinden zich veel zelfstandige ondernemers. Dat is zeker een kracht van het gebied, maar het is de vraag of de ondernemers worden opgevolgd door een zelfstandig ondernemer als ze de pensioenleeftijd bereikt hebben. En als laatste zijn we vroeger veel gegroeid, het is nu moeilijk om in te krimpen.
Ook voor Hillegersberg zijn er uitdagingen waar we wat mee moeten. Daarom is het belangrijk om een goed gedragen algemene visie op het gebied te hebben en daar blijvend met enthousiasme met zijn allen aan te trekken om op een efficiënte wijze in actie te zijn.”
Waarom hebben jullie gekozen voor een ‘Kom-In-Actie-Traject’?
“Wij zijn van mening dat het helpt om uitdagingen, die iedereen in het winkelgebied kent, ook op papier te zetten. Dat ‘een ander’, in dit geval DNWS het zegt, helpt. Iedereen wordt zo gedwongen na te denken over de toekomst en ook zelf initiatieven te nemen die ook in het belang van het collectief zijn”, aldus Jan Cees.
Wat heeft het KIAT-traject jullie opgeleverd?
Caroline: “Het Kom-In-Actie-Traject heeft ons geholpen om het gesprek aan te gaan met verschillende stakeholders over de toekomst van het centrumgebied van Hillegersberg. Het is nu eenvoudiger om contact te zoeken met eigenaren of ondernemers om mee te denken over vraagstukken die in het gebied spelen. Een traject helpt om alles wat je al doet en weet vast te leggen op papier. Hierdoor ga je anders denken en word je direct gedwongen om na te denken over de toekomst.”
Hillegersberg is volop in transitie. Wat is er zoal al gebeurd?
Caroline: “In de afgelopen jaren hebben we de motor permanent aangezet door vooral proactief aan de slag te gaan met eigenaren en hun leegstand. Wij hadden geen instrumenten om de grote leegstand aan te pakken en werden niet gezien of gehoord door de gemeente. Daarom zijn we gestart met tijdelijke invullingen, waardoor er beweging ontstond. Doordat we samen met het Kadaster steeds meer mensen enthousiast kregen, lukte het ons om antwoord en medewerking te krijgen van de wethouder en de gemeente. Leegstaand vastgoed kon vervolgens van eigenaar veranderen, omdat nieuwe eigenaren kans zagen in de verruiming van de bestemming. Het eigenarentraject met het Kadaster heeft gezorgd voor een versnelling in het transitieproces. Juist de combinatie van het Kadastertraject en KIAT-traject zorgt voor samenhang.
Op dit moment zien we mooie invullingen van deze leegstand. Bijvoorbeeld een Frietboetiek, in een pand dat ruim 15 jaar heeft leeggestaan. De vergunning is nog niet rond, maar de medewerking is er. Daarnaast is er een hippe yoga/pilates studio neergestreken in het oude leegstaande Blokker pand. Dat was een paar jaar geleden niet gelukt, omdat het niet paste in de bestemming ‘winkel’. Caroline concludeert: “De motor aanzetten en draaiende houden met elkaar en zorgen dat steeds meer mensen aanhaken is het geheim van de smid.”
Ondernemers en eigenaren in actie met behulp van routekaarten
Jullie hebben routekaarten uitgewerkt waardoor iedere ondernemer en eigenaar verantwoordelijk is in actie te komen. Kun je hier iets meer over vertellen? Hoe verloopt de samenwerking? Caroline: “We willen vooral ook zwart op wit hebben dat iedereen afzonderlijk verantwoordelijk is voor haar of zijn winkel, de stoep en het winkelgebied. Vaak komt het op dezelfde mensen neer die zaken in het gebied oplossen of juist organiseren. We proberen ondernemers duidelijk te maken, dat zelf een stoep aanvegen (bij wijze van spreken) sneller, leuker en makkelijker is dan klagen bij het BIZ-bestuur. Gelukkig zijn er ook veel ondernemers die zich verantwoordelijk voelen en dit al lang doen. Daar zijn we dan ook trots op!”
Naast het ontwikkelen van een toekomstbeeld voor het winkelgebied in Hillegersberg had het traject als doel om de samenwerking tussen ondernemers en eigenaren te versterken in het ‘nieuwe’ kernwinkelgebied van Hillegersberg. Om de samenwerking te versterken is er een eigenaren-traject ontwikkeld door het Kadaster. Sandra Suijkerbuijk en Mirjam Jebbink blikken terug op het traject.
Wat houdt het eigenaren-traject in wat het Kadaster verzorgt?
Mirjam: “In vrijwel alle gemeenten is het betrekken van eigenaren bij de centrumproblematiek een uitdaging. Als je iets met het centrumgebied wilt zijn eigenaren echter onmisbaar. Zij zijn immers degenen die de uiteindelijke investeringsbeslissingen nemen en er daadwerkelijk voor kunnen zorgen dat een compacter centrumgebied wordt gerealiseerd. Het Kadaster als onafhankelijke partij ondersteunt gemeenten bij de samenwerking met eigenaren om tot concrete uitvoering te komen. Doel is eigenaren te mobiliseren en activeren om zelf aan de slag te gaan vanuit een gedeeld toekomstbeeld voor het gebied.”
Hoe werkt het proces van een eigenaren-traject?
Sandra: “Het eigenarentraject is een procesaanpak bestaande uit een aantal stappen, afhankelijk van de specifieke situatie. We brengen eigenaren met elkaar in contact en inventariseren hoe zij tegen het gebied aankijken en wat voor hen van belang is om in beweging te komen. Door een collectieve benadering werken we vanuit een gedeeld beeld. De randvoorwaarden voor samenwerking moeten ingevuld zijn zodat partijen gezamenlijk de juiste stappen kunnen zetten (gelijkwaardigheid, gezamenlijk beeld van urgentie, vertrouwen).
Een van de instrumenten die we o.a. in Hillegersberg hebben ingezet is een simulatiespel op maat. Hiermee halen we een gedeeld beeld op van eigenaren op het gebied en hun opvatting daarover en over de mogelijkheden van transformatie. De kansrijkheid van toekomstscenario’s die daaruit naar voren komt wordt met individuele eigenaren of groepjes eigenaren getoetst zodat een uitvoeringsagenda kan worden opgesteld. Het is belangrijk dat de gemeente met ondersteuning kan aansluiten op de ideeën van eigenaren en daarmee de uitvoering faciliteert. We coachen de gemeente bij deze nieuwe manier van samenwerken.”
Heb je een vraag over het traject? Neem dan contact met ons, wij helpen graag om verbinding te leggen met de juiste mensen.