Groningen staat weer bovenaan

Geschreven door Rupert Parker Brady (retaildeskundige)

Op zaterdag 1 juni is het in Groningen de hele dag feest op de Grote Markt. Niet zonder reden: met een groots programma vieren bewoners en ondernemers samen met de gemeente en investeerders dat het belangrijkste plein het visitekaartje van de stad is geworden. Op 30 en 31 mei krijgen alle deelnemers van het DNWS-congres Groningen: stad in beweging een voorproefje met inspirerende presentaties en rondleidingen. Paul van den Bosch, programmamanager binnenstad Groningen, leent zich graag om gemeenten, centrummanagers en vastgoedeigenaren die nog twijfelen, te overtuigen waarom er echt niets boven Groningen gaat.

Sinds 2016 heeft de gemeente, onder de noemer Ruimte voor Jou, flink wat gebieden en straten in de binnenstad onderhanden genomen. De binnenstad was verouderd en moest weer een aantrekkelijk, toegankelijk, veilig en bereikbaar centrum voor iedereen zijn, stelt Paul van den Bosch. “Het gebruik van de openbare ruimte verandert door de jaren heen, en dat geldt ook voor de verwachtingen van bezoekers. Dat komt ook doordat veel aankopen via internet worden gedaan. Je bent nu in de binnenstad op zoek naar gezelligheid en het hebben van een leuke avond.

“Maar dat ook de Grote Markt, als huiskamer van de stad, nu klaar is, is de kers op de taart en wel een feest waard.”

Paul van den Bosch, programmamanager binnenstad Groningen

De transformatie van de binnenstad begon acht jaar geleden met de inrichting van de Westerhaven, daarna volgden onder andere de Nieuwe Markt en het Forum, de Rode Weeshuistraat, de Brugstraat en de Astraat. “Maar dat ook de Grote Markt, als huiskamer van de stad, nu klaar is, is de kers op de taart en wel een feest waard.” Momenteel wordt er gewerkt aan een upgrade van onder andere het Kwinkenplein, het Damsterplein, Dudok, de Oosterstraat en de Gelkingestraat. Onder meer voor de Vismarkt worden nog plannen gemaakt.

Huidige Grote Markt en Vismarkt

Niet vanzelf

Er moeten misschien nog wat puntjes op de i maar in principe is het megaproject rond de ‘nieuwe’ Grote Markt zo goed als afgerond. Geen bussen meer, maar volop groen, gezellige zitplekken en meerdere waterpartijen. Misschien wel de meest significante verandering voor de bezoeker is dat deze plek niet langer aanvoelt als een hitte-eiland. Wie weet nog dat hier niet lang geleden de dieselbussen af en aan reden? De metamorfose van deze iconische plek is compleet met de toevoeging van een paar honderd plekken waar je niets hoeft te betalen en gewoon je eigen versnaperingen kunt nuttigen. “Een toekomstbestendig plein, dat je uitnodigt om er langer te verblijven. Het geeft een impuls aan het gevoel van ik wil hier zijn. Mensen maken foto’s van het feit dat er allemaal mensen op het plein zitten”, constateert de binnenstadsmanager niet zonder trots.

Misschien wel de meest significante verandering voor de bezoeker is dat deze plek niet langer aanvoelt als een hitte-eiland.

Paul van den Bosch, programmamanager binnenstad Groningen

Groningen belevingsstad met verblijfskwaliteit

Groningen was voor 2016 een klassieke winkelstad in de provincie, met heel veel asfalt voor de auto en geen goede beleving van de openbare ruimte voor voetgangers. Nu is het veel meer een belevingsgebied met verblijfskwaliteit. Deze omwenteling is niet zonder slag of stoot gegaan. Een belangrijk kantelpunt was het moment dat de gemeenteraad de binnenstadsvisie Bestemming Binnenstad vaststelde. Van den Bosch: “Het werd gevolgd door een uitvoeringsprogramma dat zich heel sterk richtte op de openbare ruimte. Daar maakt het Groninger Forum onderdeel van uit. Gaandeweg dit proces hadden we een nieuw leidraad nodig voor de inrichting van de openbare ruimte. Dat werd twee jaar later het document Nieuwe Stadsruimtes. In 2021 hebben we een ronde gedaan langs alle stakeholders om te kijken of we wel de goede dingen deden. Daar is uitgekomen dat we het vastgoed en de programmeringsvraagstukken (horeca, winkels, wonen en werken) nadrukkelijker moeten betrekken. Dus: Wat zouden we kunnen en willen stimuleren? Hoe zit het met de vastgoedpositie? Wie zijn de eigenaren en in welke mate zijn ze betrokken bij leefomgeving? Dat is een voorbeeld van verbreding. Op basis van de oorspronkelijke visie hebben we dus andere accenten gelegd.”

Keuzes maken

De hoe en de wat zat snor, maar de why vraag was nog niet gesteld, zegt Van den Bosch. “We hadden als gemeente bij de uitvoering van de projecten en als antwoord op vragen van het publiek en ondernemers behoefte aan een tussenliggend kader. We hadden een visie en een praktisch operationeel uitvoeringsprogramma welke straat we wanneer gingen aanpakken. Wat ontbrak was welke keuzes we met elkaar wilden maken en waarom? Om een voorbeeld te noemen: als er een plan is een optopping of extra verdieping in een straat aan te brengen, moet je eerst vaststellen welke identiteit die straat heeft.”

Doorkijkje naar 2050

Een maand geleden heeft de gemeente Groningen samen met voormalig stadsbouwmeester Nathalie de Vries van MVRDV het nieuwe kader voor de doorontwikkeling van de binnenstad gepresenteerd: Geleide Groei. “Dit kader helpt de gemeente, marktpartijen en andere stakeholders om de verdere doorontwikkeling van onze binnenstad de komende jaren op een goede manier vorm te geven. Het geeft een doorkijkje naar 2050 en eerder in de tijd naar een aantal thema’s op basis van drie hoofdvragen stelt de binnenstadsmanager:

• Wat is de programmering van de binnenstad?
• Hoe ziet kwaliteit en verblijf er uit?
• Welke plek kunnen we groen ruimte geven en op welke plekken willen we iconen zetten waarmee je laat zien dat je als stad keuzes maakt”?

“Overal waar we actie op zetten en energie uit halen, kijken we niet alleen naar de plek, maar naar de omgeving eromheen. Een andere inrichting van de openbare ruimte, het weren van auto’s, het opheffen van parkeerplaatsen, straten aantrekkelijk maken voor fietsers of onderdeel uit laten maken van het hoofdnetwerk. Dat stuk ligt bij de gemeenteraad. Het gesprek wat ze er voor het zomerreces over gaan voren vormt de input voor onze omgevingsvisie en het omgevingsplan van de binnenstad.”

Op 30 en 31 mei 2024 vond ons tweedaags congres ‘Groningen: stad in beweging’ plaats. We kijken met trots terug op een geslaagd congres, waarbij binnensteden uit heel Nederland aanwezig waren. Hier lees je alles nog eens rustig na of beleef je het congres opnieuw met de video en het fotoverslag.

Foto’s: Stella Dekker Fotografie en Marketing Groningen