Niet lullen maar poetsen
Iedereen die dit leest, denkt meteen aan Rotterdam. Een stad die de handen uit de mouwen steekt. Een stad met hardwerkende mensen. Een stad die de ambitie heeft om van alle winkelgebieden vitale kerngebieden te maken. Deze ambitie wordt gedeeld door veel gemeenten. Ze willen allemaal een levendig hart, een bruisende plek en vitaal zijn voor hun inwoners. Overal wordt erover gesproken…. maar wat betekent vitaliteit eigenlijk?
Vitaliteit
De Dikke van Dale omschrijft vitaliteit als energie, levenskracht, dynamiek, bezieling en levendigheid. Mooie woorden om centrumgebieden en hun functies in te beschrijven. De detailhandel en horecasector zijn nog nooit zo dynamisch geweest als de afgelopen jaren. Er zijn echter genoeg uitdagingen die de levenskracht onder druk zetten. Gelukkig houden mensen van levendigheid en sociale interactie. Bezieling zit in elke ondernemer.
Op zoek naar de vitaliteit van Zevenaar
Iedereen is op zoek naar de magische ingrediënten om levenskracht een impuls te geven. Zoals ook in Zevenaar, waar een ondernemer, toen hem werd gevraagd wat hij op een verjaardagfeestje over het centrum van Zevenaar zou vertellen, helemaal niets wist te zeggen. En dat terwijl hij vol passie zijn zaak runt. Twee jaar later is hij medeorganisator van de Oranje week, een samenwerking tussen drie verschillende organisatoren van activiteiten waarvan hij dacht dat het nooit van de grond kon komen. Door samen met elkaar op zoek te gaan wat het centrum bindt vanuit de sociale functie die deze vervult, begon hij weer te geloven in het centrum. Zolang je maar op zoek gaat naar de sociale waarde van je gebied.
Sociale meerwaarde als drijfveer
We willen allemaal vitaliteit in gebieden en levendigheid op straat zien. Bezoekers die positief praten over het centrum en ondernemers die trots zijn op hun centrum. Iedereen wil stiekem toch een betekenisvol centrumgebied. Terwijl de focus jarenlang lag op de economische waarde, beseffen we steeds meer dat als het centrum betekenisvol wil zijn, we ook moeten kijken naar de sociale waarde, ook wel maatschappelijke of publieke waarde genoemd.
Maatschappelijke functies als drager voor centrumontwikkeling
Met het idee om meer te focussen op vitaliteit en de sociale waarde, is de Gemeente Maasgouw aan de slag gegaan met het centrum van Heel. Voorheen werd er voornamelijk een visie geschreven op basis van onderzoek en gegevens van ondernemers. Maar in Heel begonnen ze met de vraag: ‘voor wie willen we betekenisvol zijn?’. Ze zijn in gesprek gegaan met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. En dat alles met als doel om inzicht te krijgen in wie ze zijn en wat ze willen. Niet alleen wat voor winkels, maar vooral hoe ze de interactie tussen inwoners kunnen stimuleren en welke rol voorzieningen hierin kunnen spelen. Het resultaat is dat niet de retail, maar – zoals het er nu uitziet – de zorg de drager wordt voor de ontwikkeling van een vitaal centrum.
Zin in Zevenaar
Laten we terugkeren naar Zevenaar. Het is een prima verzorgingsgebied met een compleet aanbod van voorzieningen op gebied van retail, horeca en cultuur en er is een aardig activiteitenprogramma. Echter, er ontbrak energie en samenhang. Het was tijd om weer enthousiasme voor Zevenaar te creëren. Door op zoek te gaan naar het DNA en de sociale waarde van het centrum, zijn de betrokkenen erin geslaagd om een betekenisvol verhaal te ontwikkelen. Met de ZevenAardigheden is het ondernemershart weer gaan kloppen, werken partijen weer samen en worden bezoekers blij verrast in het centrum.
En zo heeft elk gebied zijn eigen verhaal. Ook in Rotterdam, waar zoals ik in het begin al zei, de gemeente de ambitie heeft om ruim 40 gebieden vitaal te maken. Geen enkel gebied is hier hetzelfde. En ook dan wordt duidelijk: als je niet weet voor wie je betekenisvol wilt zijn en wat je verhaal (sociale meerwaarde) is, is het erg lastig om vitaal te worden.
Door Tessa Vosjan (Bureau Cosi) kennispartner van DNWS.